همه‌ی ما برای یک‌بار هم که شده با سهام آشنا شده‌ایم یا حداقل یک بار کلمه بازار سهام به گوشمان خورده است، حال می‌خواهیم بدانیم سهام چگونه به وجود آمده و بازار سهام چیست؟
بازار سهام چگونه به وجود آمد
در سال 1600 میلادی شرکت The Dutch East India صدها کشتی را به خدمت خود درآورد و آنها را برای معامله کردن به کشورهای مختلف فرستاد. معامله‌ی طلا، ادویه، ظروف چینی، ابریشم و بسیاری کالاهای دیگر.
کنترل کردن این حجم از معامله، خرید و فروش طبیعتاً ارزان تمام نمی‌شد. پس برای تأمین هزینه‌های کشتی‌ها و خدمه‌ی آنها این شرکت به شهروندان روی آورد. شرکت The Dutch East India برای تأمین هزینه سفر‌ها از شهروندان درخواست کمک کرد. توسط شرکت به کسانی که پول‌های خود را بر روی سفر کشتی‌ها سرمایه‌گذاری کردند برگه‌ای تعلق گرفت. در صورت مالکیت این برگه‌ها بخشی از سود سفر کشتی‌ها توسط شرکت به مالک آنها پرداخت می‌شد. با این سرمایه‌گذاری یک معامله برد برد هم برای شهروندان و هم برای شرکت ایجاد می‌شد.
سود زیاد این عملیات به زودی باعث شد که این شرکت شروع کند این برگه‌ها را در تمامی لنگرگاه‌ها و بارها به فروش بگذارد. سیستم این برگه‌ها به شکل همان سهام که امروز می‌شناسیم کار می‌کرد، شرکت The Dutch East India بدون آنکه بداند اولین بازار سهام را ابداع کرد. با گذر زمان بازار روز به روز پیشرفته‌تر شد و امروزه مدرسه، شغل و حتی کانال‌های تلوزیون در مورد بازار سهام وجود دارد، اما امروز بسیار پیچیده‌تر از قدیم است.
سهام‌داران و سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها چگونه امروز از این بازار استفاده می‌کنند؟
یک شرکت جدید قهوه را در نظر بگیرید که قرار است به تازگی در بازار عرضه شود. در اولین مرحله شرکت محصول خود را تبلیغ می‌کند و خود را به سرمایه‌گذاران معتبر و بزرگ معرفی می‌کند. در صورتی که ایده شرکت خوب به نظر برسد اولین سرمایه‌گذاری در این شرکت انجام می‌شود. این سرمایه‌گذاری باعث عرضه اولیه‌ی عمومی یا IPO (initial public offering) می‌شود. این عمل باعث می‌شود این شرکت به صورت رسمی وارد بازار سهام شود و سرمایه‌گذاران در صورت علاقه داشتن به شرکت یا محصول آن می‌توانند با خرید سهام سرمایه‌گذار شرکت شوند. خرید سهام باعث می‌شود سرمایه‌گذاران مالکان جزئی آن شرکت شوند. سپس سرمایه‌گذاری آنها باعث می‌شود شرکت رشد کند و موفقیت بیشتر شرکت باعث می‌شود سرمایه‌گذاران بیشتری به سمتش جذب شوند.
از آن‌جایی که تقاضا برای سهام این شرکت افزایش پیدا می‌کند قیمت آن هم افزایش پیدا می‌کند. این امر باعث می‌شود ارزش سهامی که مردم از قبل صاحب آن هستند هم افزایش پیدا کند. شرکت با سرمایه جدیدی که از طریق افزایش قیمت سهام به‌دست می‌آورد ابتکار جدید خلق می‌کند و ارزش کلی خود را بار دیگر افزایش می‌دهد. اما اگر بنا به دلایلی شرکت کم سود به نظر برسد برعکس این قضیه می‌تواند اتفاق بیفتد. اگر سرمایه‌گذارن گمان کنند که ارزش رو به کاهش است، سهام خود را به امید اینکه سود کنند قبل از اینکه این شرکت ارزش بیشتری از دست بدهد، می‌فروشند. از آن‌جایی که سهام‌ها در حال فروش هستند و تقاضا برای خرید رو به کاهش است ارزش شرکت کمتر و کمتر می‌شود. این اتفاق باعث می‌شود سهام‌داران با ضرر زیادی رو به رو شوند.
بیشتر بدانید: اثبات سهام چیست و چگونه سهام‌گذاری کنیم؟
عرضه و تقاضای یک سهام به عامل‌های زیادی بستگی دارد
این عوامل عبارتند از:
- تغییر قیمت در مواد اولیه تولید محصول
- تغییر در روند تکنولوژی و تولید محصول
- تغییر حقوق کارمندان
در کنار این موضوعات مسائل دیگری وجود دارد که معمولاً باعث نگرانی سرمایه‌گذاران می‌شود به طور مثال تغییر تیم رهبری شرکت و یا قوانین جدید. همیشه افراد بسیار زیادی وجود دارند که آماده هستند سهام خود را بفروشند و با سود آن علایق شخصی خود را خریداری کنند. تمام این عوامل کوچک و بزرگ است که باعث کاهش و یا افزایش ارزش شرکت‌ها می‌شود و بازار سهام را زنده نگه می‌دارد. در آینده در قالب مقالاتی در سایت ایستگاه ارز به جزئیات بیشتری درباره سهام خواهیم پرداخت.